Renowacja może okazać się wyzwaniem nawet w sprzyjających okolicznościach. Aby zwiększyć tempo renowacji, musimy zająć się najpowszechniejszymi barierami, z którymi borykają się właściciele domów, a jednocześnie kształtować skuteczną politykę.

Własność, dzierżawa i obciążenia budynków mieszkalnych
Przeciętnie w Europie wskaźnik własności mieszkań jest wysoki, choć jest on znacznie niższy w wielu zamożniejszych krajach zachodnioeuropejskich. Bez względu na to, czy wynajmujemy, czy posiadamy nieruchomość,mieszkalnictwo stało się dla Europejczyków głównym wydatkiem. Obciążenia finansowe związane z mieszkalnictwem rosną i są nieproporcjonalnie wysokie dla biednych osób. Ogólnie rzecz biorąc, mieszkalnictwo stanowi obecnie dla Europejczyków najwyższą pozycję w budżetach domowych wydatków. Zwiększyła się ona z 22% miesięcznego budżetu w 2000 r. do 25% w roku 2015 r.¹

Bariery dla renowacji
Renowacja budynku jest dużym przedsięwzięciem i istnieje wiele barier, które mogą uczynić ją jeszcze bardziej skomplikowaną. Jeśli mamy zwiększyć tempo renowacji, a tym samym poprawić nasze zdrowie, komfort i efektywność naszych zasobów budowlanych, musimy popracować nad usunięciem tych barier.

Według Komisji Europejskiej², do dobrze udokumentowanych barier należą:

• Informacje: brak dostępnych i zrozumiałych informacji na temat korzyści w zakresie efektywności i komfortu wynikających z renowacji.
• Brak odpowiedniej zachęty: szczególnie w przypadku wynajmowanych lokali, jest mało prawdopodobne, aby lokatorzy przeprowadzali renowacje, ponieważ ich motywacja jest ograniczona w czasie; mało prawdopodobne jest również to, aby wynajmujący przeprowadzali renowacje, ponieważ nie uważają się za bezpośrednich beneficjentów inwestycji.
• Brak wiedzy o opłacalności inwestycji: niezdolność lub niechęć do postrzegania renowacji jako pozytywnej, długoterminowej inwestycji i odpowiedniego obliczania kosztów/korzyści (takich jak zwiększona wartość odsprzedaży domu).
• Wysokie koszty transakcyjne dla małych projektów: w przypadku mniejszych remontów koszty związane z rozpoczęciem projektu i znalezieniem odpowiednich wykonawców mogą być nieproporcjonalnie wysokie.
• Ograniczony dostęp do kapitału: wiele polskich i europejskich rodzin nie stać na remont mieszkań i domów, a kredytodawcy są mniej aktywni w ułatwianiu tego typu inwestycji i brakuje dostępnych informacji na temat finansowania.

Rozwiązania: zachęty
Istnieją dwa główne rodzaje zachęt do usuwania barier utrudniających renowację. Zachęty w formie nagród (np. dotacji) mogą być skuteczne, ale muszą osiągać dodatkową wartość, tzn. muszą prowadzić do realizacji projektów renowacyjnych, które w przeciwnym razie nie zostałyby zrealizowane. Zachęty w zależności od wymogów (np. prawodawstwo) mogą również być katalizatorem działań renowacyjnych. Na przykład niedawny przegląd dyrektywy EPBD (europejskiej dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków) obejmuje wymogi dotyczące klimatu wewnętrznego, które – o ile zostaną prawidłowo wdrożone przez państwa członkowskie – powinny promować zwiększenie tempa renowacji oraz zdrowsze, bardziej wydajne budynki w całej Europie.

Rozwiązania: przemysł
Zachęcanie do renowacji należy nie tylko do polityków i prawodawców. Przemysł budowlany (producenci i firmy budowlane) są również odpowiedzialne za tę kwestię. Istnieją technologie opłacalnej renowacji, ale aby rynek mógł osiągnąć niezbędny wzrost, potrzebujemy zarówno skalowalności, jak i uproszczenia rozwiązań. 

Rozwiązania: informacje
W poprzednich edycjach Barometru zdrowych domów zobaczyliśmy, że obecnie jeden na sześciu – z 84 mln Europejczyków – mieszka w niezdrowym budynku, a 73% właścicieli domów w Europie i w Polsce uważa, że poprawa ich dobrostanu jest czynnikiem napędzającym renowację.Tylko poprzez udostępnianie informacji o prawdziwym stanie budynków i ich wpływie na mieszkańców oraz o najlepszych sposobach radzenia sobie przez osoby fizyczne i właścicieli nieruchomości z problemami mieszkaniowymi, będziemy mogli odblokować prywatne inwestycje niezbędne do znacznego zwiększenia wskaźników renowacji.

¹ Sytuacja mieszkaniowa w UE w 2017 r.: http://www.housingeurope.eu/resource-1000/the-state-of-housing-in-the-eu-2017
² Ocena skutków dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej z 2016 r.: https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/1_en_impact_assessment_
part1_v4_0.pdf